Gemeenten kunnen betere bijdrage leveren aan gezondheid

Oud-Terborgse Dorothee Peters promoveert in Amsterdam

TERBORG/AMSTERDAM - Dorothee Peters, oud-inwoonster van Terborg, promoveerde 30 september aan de Universiteit van Amsterdam op een studie naar voorwaarden voor verbetering van de volksgezondheid in Nederlandse gemeenten. Peters (36), die in Delft woont, werkt nu als beleidsadviseur bij Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) en is bezig met de ontwikkeling van een online benchmark platform om de kwaliteit van zorg te meten en transparant te maken.

Door Walter Hobelman

"Uit mijn promotieonderzoek blijkt dat gemeenten doorgaans een betere bijdrage kunnen leveren aan de gezondheid van haar inwoners als meerdere beleidsgebieden bij dat beleid zijn betrokken", aldus Dorothee. "Er kan dan beter gekeken worden naar verschillende factoren die invloed hebben op de gezondheid van mensen, zowel economische en sociale omstandigheden als huisvesting bijvoorbeeld."
De volksgezondheid (VGH) ziet zich gesteld voor een aantal hardnekkige problemen, zoals overgewicht, alcoholmisbruik, roken en vooral de gevolgen daarvan. De gemeentelijke afdeling VGH heeft op dit terrein een preventieve opdracht. Daarbij wordt veelal ingezet op voorlichting, maar dat heeft vaak niet het gewenste effect. Immers, veel van dit soort problemen worden veroorzaakt door factoren die de afdeling VGH niet kan aanpakken. "VGH kan een flyer verspreiden om mensen te motiveren om meer te bewegen, maar als bijvoorbeeld de buitenruimte daartoe niet uitnodigt, dan zullen ze dat niet snel doen. Zijn er bijvoorbeeld voldoende fietspaden en zijn deze verlicht, zijn er speeltuinen, is er een trapveld in de buurt? Over dit soort zaken gaat de afdeling Ruimtelijke Ordening en niet de afdeling VGH", legt de oud-Terborgse uit. "Het probleem is dus dat onze gezondheid wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals omgevingsfactoren, en dat de eerstverantwoordelijke sector, de VGH, hier niet of nauwelijks invloed op heeft. Een veelgehoorde oplossing is dat er intersectorale beleidsnetwerken zouden moeten worden gevormd door verschillende sectoren, zoals volksgezondheid, onderwijs, handhaving, ruimtelijke ordening en sociale zaken. Zo ontstaan mogelijkheden voor de ontwikkeling van integraal gezondheidsbeleid, wat de gelegenheid biedt om in onderlinge afstemming de verschillende factoren van gezondheid te beïnvloeden met de verschillende beleidsinstrumenten waarover de diverse sectoren beschikken."
Peters toont met haar onderzoek aan dat het belangrijk is om in een zeer vroeg stadium van het beleidsproces de verschillende sectoren te betrekken en ze adviseert daarbij om een netwerkmanager aan te stellen die van buiten de volksgezondheid komt. "De netwerkmanager moet kunnen omgaan met complexe situaties. Want al die verschillende sectoren hebben verschillende belangen om al dan niet in het netwerk deel te nemen. Het is belangrijk dat de netwerkmanager vertrouwen weet te creëren tussen de betrokkenen, zodat ze bereid zijn om hun beleidsinstrumenten in te zetten voor het netwerk", concludeert Peters.
De praktijk leert dat er geen blauwdruk bestaat die werkbaar is voor alle Nederlandse gemeenten. "Het begint al met de doelstellingen die een college van B&W wil behalen. Als gezondheidspreventie bijvoorbeeld geen speerpunt is, dan wordt er heel anders naar een proces als dit gekeken."
Dorothee Peters, die zelf vroeger nog de Gelderse Post bezorgd heeft in Terborg, woont en werkt in het westen van het land. "Toch geniet ik elke keer als ik naar de Achterhoek ga, weer van de rust en de ruimte die er te vinden is. Maar in Delft heb ik het erg naar mijn zin en voor mijn werk is het praktischer om in het westen te blijven wonen."