Zeldzaam en uniek manuscript weer thuis op kasteel Huis Bergh
Algemeen's-HEERENBERG - Kasteel Huis Bergh, dat al een imposante collectie van middeleeuwse manuscripten bezit, heeft afgelopen week zijn nieuwste aanwinst kunnen presenteren.
Door Rob Vister
Het unieke uit de vijftiende eeuw daterende manuscript, dat waarschijnlijk in opdracht van Willem II 'De Rijke', heer van Bergh (1404-1465) is gemaakt, bevat een verzameling van kronieken en is rijk geïllustreerd met pentekeningen van hoge kwaliteit.
Dat er een verband is tussen deze kronieken en de Heeren van Bergh, blijkt uit het feit dat het wapen van de Heeren van Bergh, de rode klimmende leeuw naar links in een wit wapenschild met zwarte rand en daarin elf gouden penningen, voorin het manuscript is afgedrukt.
Kroniekenhandschrift
Het kroniekenhandschrift bevat een twaalftal kronieken die de geschiedenis en invloed weergeeft van paus, bisschoppen en edelen in het Nederrijnse gebied in de vijftiende eeuw.
Het start met een kroniek over opeenvolgende pausen en keizers die samen de macht van het Heilige Roomse Rijk representeren. Gevolgd door een reeks regionale kronieken over de bisschoppen van Keulen, Luik, Utrecht en Münster en over de graven en hertogen van Gelre, Holland, Brabant, de Mark en Kleef. Opmerkelijk in deze reeks is dat het bisdom Utrecht pas na Luik wordt genoemd. Historici zijn altijd in de veronderstelling geweest dat het bisdom Utrecht, na het bisdom Keulen, de meest belangrijke positie innam. Het manuscript is waarschijnlijk samengesteld tussen 1453 en 1461, omdat de laatste kroniek het huwelijk vermeldt van Adolf van Kleef met Beatrix van Portugal. Ook wordt Karel VII nog als koning van Frankrijk genoemd. In deze periode werd Gelre geregeerd door Arnold van Gelre (1423-1465) die getrouwd was met Katherina van Kleef.
Herkomst
Enkele jaren geleden kwam het manuscript in handen van kunsthandel en antiquariaat Rare Books A.G. te Basel, Zwitserland. De eigenaar, Dr. Jörg Günther bood het in 2016 te koop aan op de kunstbeurs, Tefaf te Maastricht, waar het onder de aandacht kwam van de directie van Kasteel Huis Bergh. Het manuscript kan worden gezien als een van de vroegste getuige van Gelderse geschiedschrijving. Dankzij de vele sponsors heeft Huis Bergh dit bijzondere manuscript weer thuis kunnen brengen.
Betekenis
Het kroniekhandschrift is om nog een reden bijzonder op zijn plaats bij Huis Bergh.
Huis Bergh bezit het eeuwenoude archief van de heren en latere graven Van den Bergh waarin het oudste document, daterend van 1227. Het manuscript keert dus niet alleen terug naar de plek waar het rond het midden van de vijftiende eeuw is gebruikt, maar ook naar het archief waarin vele documenten uit de rijke geschiedenis van de heren en graven van Bergh nog steeds worden bewaard.
Presentatie
Vanaf vrijdag 8 september tot en met 1 oktober is in Huis Bergh een beknopte publiekspresentatie gewijd aan het manuscript. Midden 202 opent er in Huis Bergh een tentoonstelling waarbij de kroniek centraal staat. De komende tijd worden herkomst en inhoud van het handschrift wetenschappelijk onderzocht.
