Schets Toorop met DRU-werker Engelbart Robben

Ulftse 'Huttekearl' duikt op in Toorop-expositie Doesburg

ULFT/DOESBURG – In het Lalique Museum Doesburg is momenteel een expositie met onder meer werken van kunstschilder Jan Toorop (1858 – 1928). Daar is ook een ontwerpstudie te zien die hij maakte voor een gebrandschilderd raam in de Titus Brandsma Gedachteniskerk, in Nijmegen. Voor de Petrus-figuur in dat glas in lood heeft Ulftenaar Engelbart Robben model gestaan. Toorop kwam speciaal naar Villa Zeno om de noeste kop van de DRU-werknemer te schetsen.

Door Reinier Kroesen

Hennie Berendsen uit Ulft is in het dagelijks leven werkzaam in de zorg. Daarnaast heeft hij een grote passie voor kunst, vooral als die verwantschap vertoont met het industriële. Berendsen: "Er zijn maar weinig schilders en beeldhouwers die zich lieten inspireren door de industrie. Jan Toorop is daar één van, hij heeft mijn bijzondere interesse. Sinds eind 2011 schrijf ik een blog over zijn werken en leven. Toorop werd geboren in Indië, maar kwam voor studie naar Nederland en bleef hier ook. Hij zat een periode op school in Winterswijk. Hij werkte met Piet Mondriaan en organiseerde de eerste tentoonstelling van Vincent van Goghs werk, die de gevestigde kunstwereld op de kop zette."
"In 1908 haalde kunstliefhebber Anthony Nolet hem over naar zijn woonplaats Nijmegen te verhuizen. Daarop volgde een periode waarin hij veel religieus getinte kunst vervaardigde. Nolet introduceerde Toorop bij zijn zwager Frans Deurvorst, in die tijd directeur van de DRU. De kunstenaar kreeg in 1912 een opdracht voor een glas-in-loodraam in de toenmalig geheten St. Josefkerk in Nijmegen. Hij moest daarvoor op zoek naar een model, waarop hij apostel Petrus kon baseren. Via de Ulftse connectie kwam hij uit bij de destijds 78-jarige Engelbart Robben, die werkte in de machinekamer van de DRU. Een man met een doorgroefde kop en een grote grijze baard, veel gelijkenis vertonend met een aartsvader. Toorop kwam naar directeurswoning Villa Zeno op het fabrieksterrein om de beeltenis van Engelbart vast te leggen. Robben werd voor die gelegenheid met een rijtuig opgehaald bij zijn woning in de Veldstraat. Op basis van deze schets maakte Toorop een ontwerpstudie, die hij later op ware grote in zijn atelier in Nijmegen op karton uitwerkte. Die studie - nu in bezit van Kunsthandel Studio 2000 in Amsterdam - is tijdelijk uitgeleend voor de expositie in Doesburg. De beeltenis van Robben is ook gebruikt voor een kruiswegstatie in een kerk in Oosterbeek, in dat geval stond hij model voor de bijbelse figuur Simon van Cyrene. De beeldend kunstenaar was vaker in Ulft en had een eigen atelier in de directeursvilla. Hij portretteerde diverse Ulftse inwoners, waaronder Evert Bourgondiën, eveneens uit de Veldstraat. Die stond in 1922 model voor de IJzergieter, een bekende tekening van Toorop." De tentoonstelling 'Jan Toorop & Het Animisme' is nog tot 3 juni 2018 te zien in het Lalique Museum Doesburg. Berendsen raad degenen die de ontwerpstudie willen zien aan niet te lang te wachten, aangezien expositiestukken nog wel eens wisselen.

www.jantoorop.com