Delen beukenlanen Slangenburg worden gekapt

Staatsbosbeheer gaat aan de slag met oude bomen

Door Bert Vinkenborg

SLANGENBURG - Staatsbosbeheer is van plan stukken van de monumentale lanen op het landgoed te kappen. Het gaat om naar schatting 130 jaar oude beuken die daar eind negentiende eeuw zijn geplant. Boswachter (Publiek) Erik de Bruijn legt uit wat er gaat gebeuren en waarom.

Op de vraag of de halve Slangenburg op de schop of liever gezegd voor de bijl gaat is hij duidelijk. "Wij gaan met de lanen aan de gang. Rond het kasteel hebben die de vorm van een trapeziumstelsel en ze zijn uniek in Nederland. Waar we nu aan de slag gaan zijn de bomen ongeveer 130 jaar oud die dateren uit het eind van de negentiende eeuw. Het gaat uitsluitend om beuken." SBB is zich ervan bewust dat er rekening dient te worden gehouden met de bezoekers van Slangenburg en de bijzondere fauna die daar bestaat mede dankzij die bijzondere lanen. De Bruijn weet dat de lanen bovendien gezichtsbepalend zijn voor het landgoed. SBB houdt daar zoveel mogelijk rekening mee, zegt hij. Ook met het feit dat deze lanen belangrijke aanvliegroutes zijn voor vleermuizen. Over het kappen van hele stukken laan: "We willen de symmetrie van de lanen in stand houden, maar je kunt niet zomaar bomen ertussenuit halen. Slangenburg is vanouds bekend om zijn bijzondere fauna." Wat gaan de haviken, zwarte spechten en andere bijzondere wilde bosbewoners hiervan merken? "Een extern bureau heeft voor ons uitgezocht waar dat is en waar we rekening mee moeten houden. Het gaat nu om twee delen van lanen namelijk stukken van de Holdrostweg en de Abdijlaan. Een deel van de Loordijk komt over een paar jaar wellicht aan de beurt. De vleermuizen zitten vooral in de Abdijlaan. De zwarte specht nestelt op twee plekken op het landgoed."
Speelt de opbrengst van het hout een rol bij de overwegingen om te kappen en wat is de verhouding tussen kosten en opbrengsten? "Er komt hout vrij en wat we kunnen verkopen dat verkopen we ook, maar er moet flink geld bij. De opbrengsten zijn belangrijk minder dan de kosten."
Het publiek zal vooral bij het begin van de kapwerkzaamheden waarschijnlijk geschokt zijn. Het is visueel best heftig wanneer men ziet dat monumentale beuken geveld worden. Daarna wordt het wennen. Op de plek van de oude bomen komen opnieuw beuken van zo'n twee meter hoog. SBB zal door middel van persmededelingen en borden ter plaatse het publiek voorlichten over de plannen. Erik de Bruijn: "Het gaat puur om het in standhouden van het landgoed voor de komende generaties. Over ruim honderd jaar moeten er weer bomen staan zoals nu. Dit is een stap in een reeks van beheersmaatregelen; overigens wel een heel dure. Het zal daarna weer een tijd rustig zijn, maar daarna komen er weer een volgende. Aan ons beleid voor bosbeheer liggen een aantal overwegingen ten grondslag waarvan de veiligheid van het publiek een heel belangrijke is. In de Achterhoek beheert SBB circa 3200 hectare verspreid over zo'n duizend objecten waarvan de oppervlakte varieert van één vierkante meter tot 800 hectare. Het landgoed Slangenburg is ruim 300 hectare groot en daar komen nog eens circa 200 hectare verpachte landbouwgronden bij."
SBB wordt kritisch gevolgd door het Comité Matiging Kapbeleid Slangenburg. Het comité bestaat uit vijf leden en ruim vijftig sympathisanten. Pauline de Vries is een van de comitéleden. Zij vertelt over hoe het comité de vinger aan de pols houdt: "Ons lid Paul Westerman is op 1 november bij SBB geweest om te horen wat er werkelijk gedaan gaat worden. Er was al wel contact maar dit onderwerp was voor ons niet helemaal duidelijk. We werden door de korte termijn overvallen, het werk begint namelijk al in de komende weken."
Westerman kreeg geen slechte indruk van het verhaal. Volgens hem klonk het eerlijk. In de komende weken wanneer met het werk wordt begonnen wil het comité echter wel een eigen oordeel vellen. Pauline de Vries: "Ons comité is ontstaan in 2015 doordat wij verontrust waren door kaalslag op plekken waarvan we vonden dat het niet nodig was. Toen was er nauwelijks sprake van communicatie. Verder is het zo dat SBB door vrijwel niemand in de gaten wordt gehouden. Wij zijn dat toen wel gaan doen vanaf de zijlijn."
De stijl van het comité is niet activistisch maar volgens de Vries sturend en betrokken. SBB is behalve beheerder ook nog de enige aandeelhouder in Energiehout B.V., een producent die biomassa voor energieproductie op de markt brengt en heeft er dus belang bij voor een regelmatige aanvoer van grondstof te zorgen. Het betere hout wordt op de markt gebracht met het keurmerk Hollands Hout.
De toekomstvisie van het Comité Matiging Kapbeleid Slangenburg is dat het een vaste gesprekspartner van SBB is die tevoren van de plannen op de hoogte wordt gesteld en daarover inspraak heeft.