Aftrap Wiesneus: moesstil zun en gloepens hard lachen

VARSSEVELD – In basisschool Op Koers in Varsseveld was maandagmiddag de aftrap van Wiesneus, het project waarin kinderen in de regio enthousiast worden gemaakt voor het dialect. Wethouder Janine Kock van de gemeente Oude IJsselstreek en Wiesneus' ambassadeur Hans Keuper motiveerden met de aftrap de leerlingen van groep 4 tot en met 7 van de school om zich te verdiepen in het dialect.

Door Josée Gruwel

Janine Kock opende met het in dialect voorlezen van het verhaal 'Meister Jaap en de klassenfoto' geschreven door Jacques Vriens en in dialect vertaald door Hans Keuper. "Het kan best zijn dat ik sommige woorden anders uitspreek dan jullie hier in Varsseveld, maar dat komt dan omdat ik in Zeddam ben opgegroeid", legde Kock uit. Daarmee ook meteen de kern van het dialect bij de kop pakkend: woorden die eenzelfde betekenis hebben worden in de diverse dorpen toch vaak anders uitgesproken.
Zoals de klas in het verhaal van meister Jaap moesstil kon zun en gloepens hard kon lachen, zo verging het ook de kinderen die in de hal van hun school eerst naar het verhaal luisterden en daarna door dialectliedjesschrijver en muzikant Hans Keuper getriggerd werden door woorden en liedjes in het dialect. Eerst ging het over plaatsnamen en de voorzetsels die erbij horen: is het in Sinderen of op Sinderen, in Westendorp of 't Westendorp, in Heelweg of op den Heelweg. En het ging over gezegdes: in Ulft is altied brulft, Oer het de pap soer en in Etten hebben ze niks te vretten. Daarna ging het over begrijpen. "A'j plat praot wil dat lang niet altied zeggen dat ze ow verstaon," aldus Keuper, "bijvoorbeeld a'j zegt da'j de trui krang an hebt."

Met het geinige liedje 'Angsthaze', het bange jongetje dat hij vroeger was, kreeg Keuper vervolgens de hele club kinderen mee. Want ja, wie herkende zich niet in het denken dat je iets naars hoorde zeggen over jezelf, iets – bijvoorbeeld dat je dom bent – dat als het erop aan komt helemaal niet gezegd werd. In het liedje 'Antoon met de bok', over een jongen die paard wilde leren rijden maar geen paard had, oefende op een bok en daarvoor allerlei gekke attributen van zijn moeder kreeg om een echte huzaar te lijken, zoals een kabbes, pissepot en kelderloek, 'reden' de kids achterwaarts op hun stoel zittend bij het refrein mee. Dolle pret dus. Nadat Keuper het verschil uitlegde tussen de r zoals die uitgesproken wordt in het westen van het land en in de Achterhoek, kregen de kinderen als opdracht mee om voor de dialectles die ze eerstdaags krijgen het mooiste woord dat ze kennen mee te brengen.

Wiesneus
Wiesneus is een tijdschrift dat ontworpen is door Het Huus van de Taol in Drenthe. Het werd vorig jaar voor het eerst in een Achterhoekse versie uitgegeven, waarbij Keuper de teksten vertaalde van het Drents naar het Achterhoeks. "Best moeilijk", volgens hem, "want je hebt te maken met allerlei schrijfwijzen en uitspraken van een woord. Eigenlijk moet je dan in een soort standaard dialect schrijven. Maar dat bestaat niet."

'Bijvoorbeeld a'j zegt da'j de trui krang an hebt'

Het magazine is bedoeld om kinderen voor dialect te interesseren. Aan de hand van Wiesneus verzorgen medewerkers van de Bibliotheken West-Achterhoek, Oost-Achterhoek en Achterhoekse Poort (die dit jaar voor het eerst meedoet) de dialectlessen op de basisscholen. De lessen vinden plaats tussen maart en half mei 2019 en worden gegeven op zo'n vijftig basisscholen in de Achterhoek aan in totaal bijna tweeduizend kinderen. Ook wordt er in samenwerking met Ankh Gussinklo in Aalten en dialectwerkgroep 'De olde spraoke' in het kader van Wiesneus voorgelezen aan volwassenen, om de koppeling tussen jong en oud te maken.
Thema van Wiesneus 2019 is 'Feest'. Keuper: "Er staan leedjes, verhalen, ne zeukplate en strips in, allemaole in het Achterhooks!"
Volgend jaar doet ook gemeente Montferland mee met Wiesneus.

Sportief meedoen mogelijk maken
voor iedereen met een beperking

GENDRINGEN - Vrijdagavond 29 maart vindt het eerste Sportcafé Uniek Sporten in de Oude IJsselstreek plaats. Tijden deze avond krijgt men een 'kijkje in de keuken' van Atletico'73 en deelt AutismeAandacht haar kennis met de belangstellenden.

Het doel is om de trainers, begeleiders, bestuursleden, ouders, studenten, et cetera te helpen en ervaringen te delen. Want wat zijn de tips-and-tricks om een training aan te laten aansluiten bij de doelgroep? Hoe ga je om met verschillen in een groep? Wat kan je het doen bij gedragsproblemen en/of autisme? Een belangrijk aspect voor een succesvolle sportbeleving is het beiden van structuur. Dit klinkt wellicht logisch, maar hoe pak je dit aan? Deelname aan deze avond van (inloop vanaf 17.40) 18.00 tot 20.30 uur is gratis en inclusief soep en brood, maar aanmelden is verplicht en kan via g.schuurman@helpgewoon.nl. Meer info is te vinden op www.helpgewoonbuurtsport.nl/nieuws.