Terborgse veehandelaar Asser Straus (4e v.l.), echtgenote Julia en zoon Harrie Jonnie werden vermoord. Foto: PR

Terborgse veehandelaar Asser Straus (4e v.l.), echtgenote Julia en zoon Harrie Jonnie werden vermoord. Foto: PR

Boek over verdwenen joods leven

Maatschappij

Terborg - Op 31 augustus vorig jaar zijn op acht locaties in Terborg achttien struikelstenen in de stoep geplaatst. Het initiatief is van de stichting Struikelstenen Gemeente Oude IJsselstreek, die is opgericht door de heemkundige verenigingen. In de zomer van dit jaar verschijnt er een indrukwekkend boek over de geschiedenis van de joodse gemeenschap in deze omgeving.

Door Marcel van  Berkum

De herdenkingsstenen zijn ter nagedachtenis aan de joodse inwoners, die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord door de nazi’s. Hierbij gaat men uit van het laatste officiële woonadres. In 2022 worden ook struikelstenen gelegd in Varsseveld, Westendorp en Silvolde. Het zijn betonnen steentjes van 10 x 10 centimeter, met een messing bedekking waarin gegevens van het slachtoffer staan gegraveerd. Het plaatsen van struikelstenen is een idee van de Duitse kunstenaar Gunther Demnig, die in 2000 is gestart met het leggen. Hij noemde de stenen Stolpersteine, omdat je er met je hoofd en hart over struikelt en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen. Momenteel liggen er zo’n 75.000 struikelstenen in ruim 20 Europese landen.

Intensief onderzoek
Voorafgaande aan het plaatsen is in de afgelopen jaren door de stichtingsleden grondig onderzoek gedaan. Er is intensief gespeurd in uiteenlopende archieven en contact gelegd met nabestaanden over de hele wereld, vooral Israël. Zo is er een duidelijk beeld ontstaan van de lotgevallen van de joden, die rond WO II in de kernen van de vroegere gemeenten Wisch en Gendringen woonden. Bij het uitbreken van de oorlog woonden de meesten van hen in Terborg.
De uitgebreide en soms opzienbarende informatie, die zodoende boven water is gekomen, mag niet verloren gaan. Daarom heeft de stichting besloten ook een boek uit te geven over de geschiedenis van de joodse gemeenschap. Het wordt een publicatie van circa 160 pagina’s in A4-formaat met veel afbeeldingen. Zo zijn er niet alleen oude foto’s te zien, maar ook brieven en andere documenten uit de tijd van beperking en vervolging. Er wordt nauwgezet verslag gedaan van bijvoorbeeld razzia’s, onderduik, verraad en heldendaden. Ook aangrijpende interviews met getuigen en nabestaanden van slachtoffers zijn te lezen. Het boek beperkt zich niet tot de lotgevallen in de oorlog. De plaats in de gemeenschap van joodse families door de eeuwen heen wordt eveneens uitvoerig beschreven. In de meeste gevallen eindigt de familiegeschiedenis in de oorlogsjaren, omdat ontzettend veel gezinsleden zijn vermoord in vernietigingskampen.

Voor-intekenen boek
De stichting wil graag een indicatie van de oplage hebben en daarom kan men tot 1 april voor-intekenen tegen een prijs van 15 euro. Na 1 april kost het boek 18 euro. Reserveren via aggie.daniels@gmail.com, 06-16287956. De opbrengst komt ten goede aan de activiteiten van de stichting Struikelstenen.
www.struikelstenen-oudeijsselstreek.nl

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant