Column Ulevel: Woon- of verblijfplaats

Ben jij zonder vaste woon- of verblijfplaats of ooit geweest?

Ik lees steeds vaker de toevoeging ‘zonder vaste woon– of verblijfplaats’. De persoonsnaam is niet altijd volledig, maar dan zijn het initialen. Waarom is het zoveel meer dan pakweg twintig jaar geleden? Soms is het vrije keuze, soms noodgedwongen. Een deel wil bewust onder de radar blijven en niet gevonden worden. En zonder vaste woon- of verblijfplaats is het moeilijk zoeken. Een ander gedeelte kan het niet vinden in het leven en omgeving of is wanhopig op zoek naar geborgenheid, veiligheid en een beter leven. Allemaal op de vlucht en de vertrekhal is tjokvol.

Zeg zo’n zestig jaar geleden werd er lyrisch gesproken over clochards in Parijs. Die waren tussen wal en schip gevallen en bivakkeerden onder bruggen over de Seine. Het was echt iets authentiek Frans en een toeristische attractie. Als een vast onderdeel van sightseeing stopte de bus na de Eiffeltoren even bij de Pont Neuf om de toeristen een blik te gunnen op de zwervers en plaatjes te schieten. Ook zijn er plaatjes gemaakt waarin de clochards werden bezongen: ‘Annie de Reuver - Waar ga je heen clochard - 1957’. Die daklozen hadden wij toen in Nederland niet of we wilden ze niet zien. Inmiddels weten we wel beter.

Ik ben nooit zonder vaste woon- of verblijfplaats geweest. Wel eens zoek. Als kind liep ik kwaad van huis af met knuffel. Ik rende aan de ene kant de straat uit en kwam even later van de andere kant morrend weer terug. Soms duurde het langer, omdat ik onderweg nog bloemen plukte of stenen zocht. Dan gingen verontruste ouders en de buurt op zoek. Ik vluchtte voor het verplichte bord Brinta in de ochtend. Mijn thuisverblijf was geen huiskamerfestival.

Nu heb ik al jaren een vaste woonplaats in de Achterhoek. Verblijven deed ik overdag meestal elders. Ver van de Achterhoek is men nieuwsgierig naar het wilde boerenleven alhier. Een naam als Achterhoek is moeilijk te promoten. Er is geen beginnen aan. Het blijft voor velen een achtergebleven gebied, zoals naamgever Willem Sluyter het al bedoelde. Vooroordelen stimuleer ik graag. In tijden van kermis kan ik flink uitpakken over ons volksvermaak. Het is een onzinnig verhaal over een dagenlange orgie. Sodom en Gomorra langs de Oude IJssel. Platte karren met huwbare vrijgezelle mannen door de straten. Ruiten worden ingegooid bij de pastorie. Vogelschieten en -knuppelen met echte dieren. Vendelzwaaien en bier drinken in een tent. Het publiek luistert ademloos.

Verbazing, maar ook kinnesinne is merkbaar bij de toehoorders, die vast ook wel zo’n woon- of verblijfplaats willen.