Voor eens en altijd juffrouw Fien
TERBORG - Josephine Georgette Louisa Gambon. Zo luidt haar volledige naam. Een naam, die klinkt als een klok, als een heuse symfonie. Maar zo kent (katholiek) Terborg haar niet. Oudere inwoners noemen haar Fien, preciezer gezegd juffrouw Fien, want tussen 1951 en 1987 was zij kleuterjuf in Terborg. Diverse generaties zaten bij haar in de klas, de eerste kleuters die zij onder haar hoede kreeg zijn nu 70 jaar oud.
Door Henk Waninge
23 december bereikt juffrouw Fien een mijlpaal in haar leven: haar 90ste verjaardag. Dat wordt gevierd met een etentje. En er is nog een memorabel feit: ze woont 50 jaar in de Van Nagellstraat.
Ondanks haar hoge leeftijd is ze nog scherp van geest. Moeiteloos haalt ze herinneringen op aan haar rijke verleden. Haar levensverhaal is inmiddels opgetekend door plaatsgenoot Theo Willemsen, hier volstaan we met enkele 'highlights'.
Via Utrecht en Geleen belandde ze in 1949 in Terborg. Zij kwam in de kost bij de zusters van het Antonia-ziekenhuis. De eerste jaren ging ze lopend ('er was geen ander vervoer') naar Gaanderen om les te geven, in '51 kon ze aan de slag in Terborg. Eerst 17 jaar lang in de r.-k. kleuterschool Maria Onbevlekte Ontvangenis ('Maria O.O, zeiden we altijd'), daarna 16 jaar tot haar pensionering in de kleuterschool aan de Wijnwaarden. Hoe waren die eerste jaren?
"Het was soms net een bewaarschool, circa veertig kinderen in de klas waarvan sommigen net de luiers waren ontgroeid. Wat we deden? Van alles. Tekenen, knutselen, veel zingen, in de zandbak spelen. Ik heb nog het carnaval geïntroduceerd op school. Trek maar iets vreemds aan, doe een gek hoedje op en neem een trommel mee'. Met die boodschap stuurde ik ze naar huis. En één keer hebben we een schoolreis gemaakt naar Burgers Zoo in Arnhem."
'Het was soms net een bewaarschool'
Kinderen konden gewoon kind zijn. Er was geen tv, laat staan computer of iPad. En er waren geen bemoeizuchtige ouders. De juf had het voor het zeggen."Ik heb altijd met veel plezier les gegeven. Toen maar ook later. De kinderen waren in de jaren zeventig en tachtig al wel een stuk mondiger en slimmer. Gelukkig is er in al die jaren nooit iets vervelends gebeurd. Ja, een kind dat in de zandbak op zijn hoofd viel en even naar de huisarts moest maar erger kan ik me niet herinneren."
Vaak wordt ze aangeschoten op straat in de geest van 'Ik heb nog bij u in de klas gezeten juffrouw Fien'. "Zeg maar Fien", zegt ze dan maar voor menig inwoner van Terborg blijft het gewoon juffrouw Fien.
Viool
Haar achternaam verklaart de Terborgse door te wijzen op haar Franse voorouders. Maar er is nog iets bijzonders mee aan de hand. Gambon blijkt ook de naam te zijn van Nederlands enige vioolbouwer Andries Gambon (1757-1829). En ja, zij en haar drie zusters zijn nazaten van deze Maastrichtenaar. Er zijn nog enkele Gambons in de wereld bekend en op een van die exemplaren (uit 1828) wist ze in 1994, na een oproep in een tv-programma, de hand te leggen. Bijna twintig jaar heeft ze de viool in huis gehad. "Ik heb hem wel aangeraakt maar heb er niet op gespeeld", zegt de Terborgse, die ooit een blauwe maandag vioolles heeft gehad.
Het is een duur instrument, ruim 20.000 euro en met het klimmen van de jaren ging ze steeds vaker nadenken over de vraag: 'wat gaat er met dit familiestuk gebeuren wanneer ik niet meer ben?' In overleg met een notaris besloot ze het instrument te schenken aan Maastricht, de stad waar de viool is gebouwd is. Dat gebeurde in 2013. In aanwezigheid van drie van haar vier zusters vond de overhandiging plaats. De viool heeft een mooie plek gekregen in Museum aan het Vrijthof en wordt aan den volke getoond onder het motto Maastricht had zijn eigen Stradivarius.
Deze zomer was de viool te zien op de expositie Liefde voor detail. Andre Rieu. Het instrument lag in een speciale kist in het vioolbouwatelier van Niels Rijsemus. Fien, ofwel Josephine, zoals ze haar in Maastricht noemen, was maar wat graag naar de expositie gegaan maar als gevolg van lichamelijk ongemak was zo'n lange reis een te zware beproeving geweest. Ach, misschien kan juffrouw Fien zich troosten met de gedachte dat André Rieu nog een keer op 'haar' viool zal spelen.
