Adiós Spaans Centrum Ulft: deur sluit definitief per 1 mei
Ulft – Het Spaans Centrum, decennialang het ontmoetingscentrum voor Spanjaarden en hun familie gaat dicht. Per 1 mei wordt stichting la Fundacion Español, zoals de officiële benaming luidt, opgeheven. De belangstelling voor activiteiten liep al langer terug, de knoop is nu doorgehakt.
Door Reinier Kroesen
Het Spaans Centrum, Casa Español, werd geopend in april 1970. Gestart werd in twee houten noodlokalen van de Sint Antoniusschool aan de Zeskamp in Ulft. In 1994 vond de verhuizing plaats naar een ruimte in het toen net gerenoveerde Klooster aan de Deurvorststraat. In die zaal schoven vorige week Juan Manzano en zijn vrouw Erna aan, Mari Gutierrez Rosas en ook Annie Cojo Pardijs, al lange tijd voorzitster van de stichting.
CF Ideales
De muren zijn daar behangen met foto’s uit het verleden. Beelden van de roemruchte voetbalvereniging CF Ideales (Ideale Voetbalclub), opgericht door die Spaanse immigranten. Mooie portretten van dans- en flamenco-avonden, herinneringen aan de Ulftse Avondvierdaagse, waar lange tijd met een grote groep aan deelgenomen werd. Het publiek genoot van hun mooie liederen en kleding tijdens de intocht. De drie ‘luie stoelen’ staan er nog, waar op Driekoningen altijd de drie wijzen plaats namen. Los Reyes Magos, het Spaanse kinderfeest, vergelijkbaar met Sinterklaas. Ook dat werd met Spaanse families grootschalig gevierd, net als vader- en moederdag, jubilea, kerst, communie- en doopfeesten, noem maar op. Maar die tijd is echt voorbij.
Gastarbeiders
Juan Manzano: “Ik kwam naar Nederland in de loop van de jaren zestig. Wij reisden per stampvolle trein naar Rotterdam, daar werden we toen verdeeld over Nederland. Met acht personen gingen we deze kant op. Ik kende verder niemand van die groep. Personeelsfunctionarissen van fabrieken waren vooraf al naar Spanje afgereisd met arbeidscontracten. Er werd me gezegd dat ik een mooie baan kreeg. Alles automatisch, niet zo druk, niet zo hard werken. We zouden mooie kamers krijgen. Uiteindelijk kwamen we toen om 2.00 uur ’s nachts aan bij ons pension in Dinxperlo, later trok ik in bij een Spaanse familie in Ulft. Ik voelde me hier eerst niet thuis, ook vanwege de taal. De mensen begrepen niet wat je wilde.” Mannen als Juan werden gastarbeiders genoemd, hen werd een rooskleurig beeld voorgespiegeld. Sommigen hadden vrouw en kinderen achtergelaten en keerden terug. Anderen werden verliefd op een Nederlandse vrouw, trouwden en bleven hier.
Spaanse zegen
Juans Nederlandse vrouw Erna: “Eerst kwamen hier Grieken, later de Spanjaarden. Er bleven niet zoveel mannen in ons land, ze kwamen vaak maar voor een bepaalde contractperiode. Soms kwamen gezinnen over, maar als kinderen naar school moesten, verhuisden ze weer naar Spanje. Van discriminatie was niet echt sprake, maar toen wij een relatie kregen is mijn vader wel eerst afgereisd naar het zuiden waar Juan vandaag kwam. Hij zag dat daar de vrouwen gewoon mee mochten naar de kroeg, ze hoefden niet op het land te werken, dus ik kreeg zijn zegen.”
Zeskamp
De Nederlandse overheid realiseerde zich op een gegeven moment dat die gastarbeiders vaak met hun ziel onder hun arm rondliepen in hun vrije tijd. Erna: “Er werd daarom geld beschikbaar gesteld voor hen, ook voor de grote Spaanse gemeenschappen in Ulft en Doetinchem. Met die bijdrage is toen het Spaans Centrum opgericht.” Juan: “Die ruimte aan de Zeskamp was altijd open. We speelden er kaart, domino, luisterden flamencomuziek, maakten Spaans eten en dronken een biertje.”
De heren waren in het begin allemaal nog alleen en vormden één familie. Toen er relaties ontstonden, startten activiteiten als het voetbal, gezamenlijke vieringen van feestdagen en werd het een hechte gemeenschap.
Verplichte cursussen
Annie Cojo: “Door die subsidieverstrekkers werden we sinds 1987 verplicht gesteld over te gaan tot een stichting. We behoorden begrotingen te maken waarmee we naar de gemeente moesten. Het werd verplicht om cursussen op te zetten: naaien, knippen, bloemschikken. De groep werd langzamerhand ook wat kleiner, omdat mensen terug gingen naar Spanje.” Mari Gutierrez Rosas is van de jongere garde, de tweede generatie. “We woonden aan het Valkhof, in een rijtje van vijf huizen, met vijf Spaanse gezinnen. Ook ik vertrok met mijn beide Spaanse ouders weer naar Spanje, toen ik 19 was. Maar van mij hoefde dat niet. Ik ben hier naar school geweest, heb mijn hele jeugd hier doorgebracht. De economie was daar toen niet geweldig, ik keerde later terug naar Ulft.”
Tweede generatie
Annie: “Sinds 1987 werd het dus anders, niet meer zo spontaan. Daarvoor was het losser, had je zin in een feestje dan kwam dat er. Wilde je met z’n allen een reisje maken, dan deed je dat, dan kreeg je daarvoor een bijdrage. De tijden zijn ook veranderd. Je reist nu heel gemakkelijk even naar Spanje, vliegtickets zijn zo goedkoop. Dat land was vroeger ver weg, maar nu kun je beeldbellen, appen, eenvoudig contact leggen, de noodzaak, de behoefte om naar het Spaans Centrum toe te komen is snel minder geworden. Voor de tweede generatie en onze kleinkinderen hoeft het niet meer zo, al vinden ze het nog wel leuk als ze er zijn. We worden ouder, er zijn al heel wat mensen overleden. Als we hier in de weekenden zitten komt er bijna niemand meer."
Receptie
Het gevoel is langzamerhand wel ontstaan dat het zo goed is. Annie ten slotte: "Maar het doet wel erg pijn, al moeten we realistisch zijn. De motivatie is weg, ook omdat er zo weinig belangstelling is. Ik ben 76, voorzitter sinds 1990 en heb al langer gevraagd naar iemand die me opvolgt, maar die is er niet gekomen. De jongeren hebben aangegeven dat het voor hun ook niet meer hoeft. We hebben een gesprek gehad bij de gemeente en ons besluit toegelicht, ze wilden niet dat we zo maar via de achterdeur zouden weggaan. Ze zijn ons financieel tegemoet gekomen voor een afscheidsbijeenkomst. Op 2 april houden we in het Spaans Centrum een openbare afscheidsreceptie, van 14.00 tot 17.00 uur. Iedereen is daar welkom die ons een warm hart toedraagt!”