Na ruim 25 jaar sluit Leonne Tempels het boek

“Als wij zorgen voor leuke, mooie boeken, dan worden kinderen sneller gestimuleerd om te gaan lezen”

Op vrijdag 19 april nam Leonne Tempels na ruim 25 jaar afscheid tijdens haar laatste werkdag als bibliotheekmedewerker, mede-initiatiefnemer en drijvende kracht achter het Makkelijk Lezen Plein binnen de Achterhoekse Poort.

Door Robin Slutter

De 66-jarige Dinxperlose vierde in november 2023 reeds haar 25-jarige jubileum en volgende maand bereikt ze haar pensioengerechtigde leeftijd. Tempels: “In 1998 werkte ik nog bij een meubelzaak in Terborg. Op een dinsdagochtend hadden we werkoverleg en toen werden alle weekenddiensten ingepland. Je hebt dertien koopzondagen, dus ik was op dertien zondagen de klos. Daarnaast hadden ze me ook ingepland voor de zaterdagen. In die tijd voetbalde mijn zoon bij de jeugdopleiding van De Graafschap en die gingen zaterdags altijd met de spelersbus op pad om ergens in het land te voetballen. Wij als ouders konden mee. Ik dacht bij mezelf: wat ben ik toch gek. Mijn zoon zit in een prachtige periode van zijn leven, dat wil je als ouder toch meemaken? Ik heb voor de zekerheid nogmaals gevraagd of ik echt in het weekend moest werken en het antwoord was ja. Toen heb ik mijn jas aangetrokken en ik ben vertrokken. Het gezin komt op de eerste plaats.” 

Indertijd werkte Tempels via een uitzendbureau in Dinxperlo en door hen is ze bij de plaatselijke bibliotheek terechtgekomen. De bibliothecaresse was net daarvoor bij het uitzendbureau geweest om aan te geven dat ze op zoek was naar personeel: “Ik ben er de volgende dag naartoe gegaan en vanaf dat moment ben ik niet meer weggeweest. Ik had geen bibliotheek gerelateerde opleiding gedaan, dus ik heb diverse opleidingen gedaan bij onder anderen Biblioservice Gelderland in Arnhem. Door de jaren heen heb ik zo al mijn papieren gehaald.”

Mijn werk was een hele goede afleiding

Dat haar baan niet alleen werk is, maar haar ook door een verschrikkelijke periode in haar leven heeft geholpen, blijkt wanneer Leonne in 2004 Leonne haar echtgenoot verliest door een verkeersongeval. Tijdens een overleg in de bibliotheek in Borculo wordt zij weggeroepen door de bibliothecaris aldaar, omdat zich een agent heeft gemeld die naar haar op zoek is: “Ik dacht eerst dat er misschien iets met een van de kinderen gebeurd was. Het bleek echter om mijn man te gaan. Mijn wereld stortte volledig in. Ik dacht: en nu? Ik ben enkele weken thuis geweest, maar ik moest op gegeven moment wel verder, ook voor onze kinderen. Het mooie was dat iedereen in Dinxperlo mijn man Gerard kende. De dorpsgenoten wisten ook dat het gebeurd was en je komt op je werk toch in een openbare ruimte als zijnde “de vrouw van”. Doordat bijna iedereen het al wist, kreeg ik er eigenlijk ook geen vragen over. Op mijn werk kon ik het van me af zetten. Eenmaal thuis draaide die mallemolen weer, maar tijdens het werken kon ik me ergens anders op focussen. Mijn werk was een heel goede afleiding. Ik heb me door de jaren heen vaak gerealiseerd dat het heel erg fijn is dat ik mijn werk heb. Het is een belangrijk onderdeel geweest van mijn rouwverwerking.”

De bibliotheken in Aalten, Dinxperlo, Varsseveld, Terborg, Ulft en Gendringen waren in eerste instantie zelfstandige bibliotheken met ieder zijn eigen bibliothecaris. Toen kwam er een reorganisatie waarbij de zes vestigingen basisbibliotheken werden en onder de naam Achterhoekse Poort en onder een bibliothecaris verder gingen. Alle medewerkers moesten vanaf dat moment rouleren binnen de zes vestigingen. Leonne: “Ik ben op alle vestigingen werkzaam geweest. Niet overal even lang en even vaak, maar de laatste jaren was ik voornamelijk in Dinxperlo, Ulft en Gendringen aan het werk, waar ik naast mijn reguliere werkzaamheden ook diverse digitale cursussen gaf aan bijvoorbeeld ouderen en burgers met een migratieachtergrond. Dat kunnen taalcursussen zijn, maar ik begeleid mensen ook door het digitale landschap van diverse zorg- en de overheidsinstanties.”

Makkelijk Lezen Plein
In 2008 richt Tempels, samen met twee toenmalige collega’s, het Makkelijk Lezen Plein (MLP) op in de zes vestigingen. Dit was tevens de pilot voor de gehele Achterhoek. Het doel: kinderen met leesproblemen of kinderen die lezen gewoon lastig vinden een plek bieden waar zij op hun eigen tempo en niveau speciaal voor hen geselecteerde boeken kunnen lezen. Tempels: “Mijn collega’s kregen door de jaren heen andere functies met andere taken. Ik bleef als enige over en heb door de jaren heen het Makkelijk Lezen Plein gecoördineerd en verzorgd.”

Dat het MLP geen overbodige luxe is, blijkt wel wanneer Leonne een krantenartikel uit De Gelderlander tevoorschijn haalt, waarin uit de doeken wordt gedaan dat uit een onderzoek is gebleken dat de leesvaardigheid van maar liefst een derde van de vijftienjarigen zo ondermaats is, dat ze op school en in de samenleving niet goed kunnen functioneren. Inmiddels is Nederland afgezakt naar de vijfendertigste plaats op de internationale ranglijst (Bron: De Gelderlander, 18 april 2024). “Dit is een artikel over het onderwijs, maar ik vind dat dit ook wel een relatie heeft met de bibliotheek. Als wij zorgen voor leuke, mooie boeken, dan worden kinderen sneller gestimuleerd om te gaan lezen. Dat is waar het MLP zich op richt. Tijdens de oprichting in de zes vestigingen hebben wij contact gezocht met Nanda Geuzebroek, de grondlegger van het MLP in heel Nederland. Zij heeft ons tips gegeven over hoe we ons MLP kunnen inrichten. In Dinxperlo werd uiteindelijk de officiële opening van het MLP verricht door de wethouder, samen met kinderboekenschrijver Marcel van Driel.” 

De boeken in het MLP worden op een andere manier gepresenteerd. In tegenstelling tot de reguliere boeken waarvan men alleen de rug kan zien, worden de MLP-boeken frontaal gepresenteerd. Ook wordt er gekeken naar de inhoud: een makkelijk lettertype, niet al te lange zinnen en een goede balans tussen tekst en plaatjes. Laagdrempelig en toegankelijk voor acht- tot dertienjarige lezers die kampen met bijvoorbeeld dyslexie of concentratieproblemen.

Nt2
Vol passie vertelt Tempels tijdens een rondleiding dat het belang van de bibliotheek zoveel meer omvat dan alleen lezen. Er is een grote rol weggelegd in de begeleiding van de zogenaamde Nt2-ers: mensen die de Nederlandse taal aanleren als hun tweede taal: “Zowel digitaal als in boekvorm worden er diverse cursussen en hulpmiddelen aangeboden. Voor mensen uit andere landen die hier zijn komen wonen is het tevens van groot belang dat zij hun moedertaal niet vergeten. In Dinxperlo wordt op de vrijdag bijvoorbeeld Arabische taalles gegeven. Daarnaast vind je hier in ons zogenaamde Taalhuis makkelijk leesbare boeken in niet alleen het Nederlands, maar in allerhande talen, die zij, alleen of gezamenlijk, komen lezen. Op die manier kan bijvoorbeeld de thuissituatie tweetalig functioneren. En waar voorheen met name de mannen hun sociale leven enigszins wisten te behouden door hun werk, zie je nu vooral de vrouwen uit hun isolement stappen en samenkomen om met elkaar te leren.”

Nu is het dan echter tijd voor Tempels om na ruim 25 jaar het boek dicht te slaan en de werkzaamheden als bibliotheekmedewerker neer te leggen: “Ik zal hier niet meer achter de balie zitten, maar ik blijf voorlopig nog wel de diverse cursussen geven, hoor. Ik ben nog niet klaar!”