Feestelijke prijsuitreiking in het Barghse Huus in ´s Heerenberg

REGIO - Eind 2023 is er vanuit het Regioprogramma Vrijheid Achterhoek, Liemers en Duitse Grensstreek een grensoverstijgende prijsvraag georganiseerd in samenwerking met de bibliotheken. Vrijdag 2 februari was de officiële prijsuitreiking in het Barghse Huus in ´s Heerenberg.

Door Marijke Verschoor-Boele

Gerda Brethouwer, coördinator van het Regioprogramma Vrijheid Achterhoek, Liemers en Duitse Grensstreek verwelkomt burgemeester Stapelkamp van de gemeente Aalten, gedeputeerde van de provincie Gelderland, Peter Drenth, honorair consul Freddy Heinzel, en de ongeveer 70 gasten. “Leven in vrijheid is niet vanzelfsprekend. Daarom wil het Regioprogramma Vrijheid in een aantal projecten in de Achterhoek, Liemers en Duitse Grensstreek de naoorlogse generatie hiervan bewust maken. De toenemende polarisatie in ons land, maar ook in andere landen laten zien hoe kwetsbaar onze vrijheid is” zegt Brethouwer, “De prijsvraag Vrijheid is één van de projecten waar het Regioprogramma Vrijheid zich mee bezighoudt; een prijsvraag waarbij we mensen uitnodigden om hun gedachten over vrijheid te verbeelden. Vandaag is de prijsuitreiking.”

Burgemeester Stapelkamp heet iedereen welkom in zijn functie van burgemeester van de penvoerende gemeente voor het Regioprogramma Vrijheid. Aalten is penvoerende gemeente voor het Regioprogramma Vrijheid Achterhoek, Liemers en Duitse grensstreek. Dit betekent dat Aalten namens de gemeenten in de Achterhoek (behalve Zutphen, Lochem en Doesburg) en Liemers de financiële administratie voert. Het Regioprogramma wordt gesubsidieerd door de provincie Gelderland, de gemeenten in de in de Achterhoek, Liemers en enkele steden in de Duitse Grensstreek. Stapelkamp benadrukt in zijn toespraak dat vrijheid voor jongeren en volwassenen steeds meer onder druk komt te staan.

Geestelijk vader

Theo Soontiens, de theaterdokter, of zoals Brethouwer hem noemt, ´de geestelijk vader van de Ode aan de Vrijheid´, krijgt daarna als voorzitter van de jury en organisator van het middagprogramma het woord. Hij vertelt dat er ongeveer 80 inzendingen waren afkomstig uit de hele Achterhoek, Liemers, maar ook uit Emmerich, Goch en Kleve.

“Vrijheid inspireert het gevoel iets kwijt te kunnen raken” zegt Soontiens. Niet alleen woordkunstenaars zitten onder de inzendingen, maar ook beoefenaars van beeldende kunst, foto´s en andere disciplines hebben hun verbeelding van Vrijheid ingezonden. Daarnaast hebben ook hele klassen meegedaan met de prijsvraag. “De jury heeft besloten om uit de drie deelnemende groepen studerenden per groep een winnaar te kiezen, 1 winnaar uit de groep beeldende kunst in al zijn variëteiten en daarnaast een Duitse en een Nederlandse winnaar uit de literaire inzendingen.” aldus Soontiens.

Om recht te doen aan elke inzending heeft Soontiens een korte film gemaakt waarin elke inzender in 5 seconden de gelegenheid kreeg om in woord of beeld zijn of haar vrijheid te beschrijven. Dit leverde een boeiende compilatie van highlights en citaten op, variërend van: “Und so lass ich dich lautlos frei. Breite aus deine Flügel”(Gabriela Turon), en Monique Braam met “Ik hoef niet om te kijken. Schrik niet van een knal of een geweerschot.” tot Sohan Kabir: “I once met a masked chameleon at the festival of peace”.

Toneelgroep “Vers Toneel” met “Rookvrij”

Gebaseerd op de inzendingen heeft Soontiens een kort stuk geschreven. Job en Caroline Geven, de basis achter de toneelgroep “Vers toneel” laten met hun groep jongeren in het stuk “Rookvrij” zien dat tolerantie ver te zoeken is. “Ik ben vrij om te doen wat ik wil. Waarom zou ik daarbij rekening houden met de ander!?” Scherp, analytisch, in een paar korte scenes weet de groep dit te verbeelden.

Winnaars prijsvraag Vrijheid

Peter Drenth, gedeputeerde van de provincie Gelderland, en Freddy Heinzel, honorair consul der Nederlanden te Kleef, lezen het juryrapport van de prijswinnaars voor en reiken de prijzen uit. De prijs bestaat uit een geldbedrag, een vulpen, een boeket bloemen en natuurlijk een mooi juryrapport.

De winnaars uit de categorie ´deelnemende groepen of klassen´

Het duo Julian en Noah uit klas HV2B worden in het juryrapport geroemd om hun korte pakkende tekst in het Nederlands en Duits gecombineerd met een foto. Yanthe Helming uit klas 2 van het Almende locatie Isala, weet de jury te pakken met haar originaliteit: een hand, 2 vingers die ketenen doorbreken waardoor duiven wegvliegen. Vivien Barteczko van de Hochschule Rhein-Waal wordt door Freddy Heinzel toegesproken. Het juryrapport meldt: een tekst van weinig woorden, haast fragiel, maar veelzeggend.

Textielkunstenares Marian Meijerink uit Borculo maakte een gedicht: “De bron van vrijheid op deze aarde ligt in gelijkwaardigheid van het anders zijn.” Deze woorden heeft ze op stof genaaid en daarna verbeeld in gelijke figuurtjes die in verschillende houdingen en acties op de wereldbol leven. “De interacties tussen de mensen geven de woorden uit het gedicht weer. Het bekroonde werkstuk levert, ondanks de zwaarte van het onderwerp door de kleur een glimlach op.” aldus het juryrapport.

Bekroonde literaire teksten

Ute vom Hofe uit Goch wordt door de jury bekroond met haar Duitse tekst: “Ein ungewöhnliches Gespräch mit der Freiheit.” Het recept “ Vri-jheid” van Liesbeth Kamps uit Netterden in het Kleverlands wordt door de zaal enthousiast ontvangen. Het Kleverlands is een verzamelnaam voor de Nederfrankische dialecten die o.a. gesproken worden in de Achterhoek, het land van Cuijk, Noord-Limburg maar ook in Duitsland in het Land van Kleef. Essentie: een recept maak je zelf en dat geldt ook voor “Vri-jheid”.

Woordwolk

Tot slot vertelt Soontiens over het vervolg van het project “Ode aan de Vrijheid”. “We gaan kijken welke woorden het meest voorkomen in de teksten. Deze woorden gaan we verzamelen in een woordwolk. Deze woordwolk gaan we over de regio verspreiden waardoor mensen gaan associëren over vrijheid. De stap die daarop volgt is om naar aanleiding van de woorden en teksten een zogenaamde ´landkaart van de vrijheid´ te maken, zoals de kaarten in ´de atlas van

de belevingswereld. ´ In die kaarten werken de genoemde woorden nog sterker in op de belevingskracht van mensen.” aldus Soontiens in zijn slotwoord.

De middag inspireert tot het zetten van vervolgstappen samen en om te eindigen met de woorden van Liesbeth Kamps: “laot ´t diene as´n herinnering an de waarde van vri-jsschap, liefda, aandacht, waardering, respect, naoberschap, en vrea in oons dageliks laeve”.