Totem

Als het brein het niet meer kan opdiepen zijn er nog de herinneringen in beeld. Foto’s van de eerste stapjes, vakanties en voorouders. Of een voorwerp, dat al generaties in de familie is, als tastbare relikwie.

Voor de tweede keer was ik in de St. Willibrordsabdij in de Slangenburg. De eerste keer enkele jaren geleden voor een interview met broeder Thomas Quartier over zijn idool Bob Dylan. Broeder Thomas is inmiddels verkast naar Leuven. Mijn aanspreekpunt in de serene omgeving was nu Benedictijner monnik Andreas Laudy van de boekbinderij. Monniken hebben vanouds iets met boeken en boekbinden. Een door mij gekoesterd boek is een binding met mijn familieverleden. Het is al generaties in de familie en door vele handen gegaan. Het ligt fors uit elkaar en ik wil het graag weer gebonden.

De titel is Java: Toneelen uit het leven, karakterschetsen en kleederdragten van Java’s bewoners. Het is aangeboden aan een voorvader, die scheepkapitein was op een bark - een zeilschip - en naar Nederlands-Indië voer. Uit dank en erkentelijkheid staat er op een schutblad geschreven door met name genoemde passagiers, die blij waren dat de maandenlange zeereis van Rotterdam naar Batavia in maart 1871 zonder excessen was verlopen. Dat was in die tijd niet vanzelfsprekend. De passagiers waren broeders en zusters voor het missiewerk in het overzeese gebied. In mijn speurtocht naar mijn afkomst ontdekte ik dat de terugreis minder goed verliep. Het schip liep namelijk op de klippen bij Kaap Goede Hoop. Twee passagiers overleden en de vracht ging verloren. Met fikse averij werd de bark naar Simonsbaai gesleept en gerepareerd.

Middenin mijn kamer staat een kist. Niet als verpakking bij het bereiken van de ultieme deadline. Ik ben een doemdenker, maar zo confronterend hoeft het nu ook weer niet. Het is een andere link met het familieverleden. In de deksel staan wel mijn achternaam en geboorteplaats gegraveerd. Maar de voorletter is anders. De kist is meer dan honderd jaar oud. Het is de soldatenkist van opa Jannes ten tijde van de Eerste Wereldoorlog.

In juli 1914 kondigde Nederland de algehele mobilisatie af vanwege de oorlogsdreiging. Opa werd ook onder de wapenen geroepen en geïnterneerd in de Rabenhauptkazerne in Groningen. Daar zaten de soldaten te wachten op oorlog in Nederland, maar dat gebeurde niet. De oorlog ging aan ons voorbij. Ik hoop op hetzelfde nu het oorlogsgeweld weer zo dichtbij woekert. Soms geef ik even een tikje met de knokkels op de kist. Afkloppen! Het is mijn totem.
Opa leerde er oma kennen en zo kwam de zeevaarders tak aan de familiestamboom.