Beperkte vrijheid
Opinie‘Wat betekent Vrijheid voor jou?’ Dit is de titel van een prijsvraag, die voortkomt uit het Programma Vrijheid van de samenwerkende gemeenten in de Achterhoek, Liemers en Duitse grensstreek. Vrijdag 2 februari was ik, als één van de tachtig inzenders, uitgenodigd voor de prijsuitreiking in het Barghse Huus in ’s-Heerenberg. Het werd een geslaagde middag. Hoewel ik niet in de prijzen ben gevallen, deel ik hieronder graag mijn inzending met u. Geschreven vanuit het perspectief van mijn moeder die in 2017 overleed aan de gevolgen van de ziekte dementie. Hoe haar vrijheid, gedurende haar leven, steeds beperkter werd.
Beperkt in mijn vrijheid
Ik ben een meisje van zeven jaar als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Hoewel ik merk dat er dreiging is, ben ik nooit echt bang. Ik woon op het relatief rustige platteland in de gemeente Hardenberg. In de hongerwinter komen mensen uit het westen bij ons op het erf voor wat eten. Kilometers hebben ze afgelegd, meestal te voet. Ze zijn sterk vermagerd. Ze komen aardappelen ‘kopen’, of beter gezegd, ze ruilen deze voor meegebrachte lappen stof. Daarvan maakt mijn moeder dan weer een jurk voor mij of voor zichzelf. We hebben voldoende te eten en ik voel me nauwelijks beperkt in mijn vrijheid.
Ik ben een meisje van twaalf jaar en heb de lagere school doorlopen. Ik wil graag verder leren om zuster te worden of juf. Het is mijn droom om anderen te helpen en zo echt iets te betekenen voor de maatschappij. Helaas, in tegenstelling tot mijn broers mag dat niet. Meisjes gaan immers trouwen en moeten dan voor het gezin zorgen. Daarom ga ik al heel jong werken. Eerst in een winkel, later in een gezin met zes meiden. Ik doe de huishouding en zorg voor de kinderen. Hoewel ik dat laatste heel erg leuk vind, voel ik me door dit onrecht beperkt in mijn vrijheid.
Ik ben inmiddels 75 jaar en merk dat ik steeds vaker dingen vergeet. Soms weet ik niet meer hoe ik terug naar huis moet fietsen en steeds vaker laat ik iets aanbranden. Niet dat ik dat laat merken, want zo ben ik niet opgevoed. Niet klagen, maar dragen. Bovendien ben ik veel te bang om de regie te verliezen en naar een zorgcentrum of verpleeghuis te moeten. Door mijn haperende geheugen ben ik beperkt in mijn vrijheid.
Ik ben nu 78 jaar en woon niet meer in mijn eigen, fijne, vertrouwde huis. Zonder dat ik daar enige zeggenschap in had, ben ik opgenomen in een verpleeghuis. Er zijn lieve zusters en de meeste bewoners zijn aardig, maar oh, wat mis ik iedereen hier: mijn ouders, mijn broers en mijn man. Die zijn overleden zeggen ze, maar waarom heeft niemand me dat verteld? Ook mis ik mijn kinderen en kleinkinderen. Ik voel me zo verschrikkelijk eenzaam zonder hen. Waarom hebben ze me hier opgesloten? Zonder hen ben ik beperkt … ik ben mijn vrijheid kwijt.
