Russische onderduikers in Silvolde

Silvolde - In mei viel in Silvolde en Bontebrug de bevrijdingspublicatie in de bus. Bij het samenstellen stuitte de redactie op het verhaal van Russische onderduikers. Er was nog weinig bekend en in het magazine is het kort beschreven. Het hele verhaal is nu opgetekend door Ed Mijnen en deels gepubliceerd in een speciaal bulletin van Old Sillevold.

door Marcel van Berkum

Het verhaal begint als Ed en zijn broer eind 2019 de ouders woning ontruimen na de dood van hun moeder. Ze vinden er ‘de Russenspullen’. Het intrigerende verhaal was bekend, maar de details vergeten. Ed, die in Bennekom woont, nam contact op met streekarchivaris Peter Bresser en met Old Sillevold. Zo kwam het opmerkelijke onderduikverhaal weer tot leven.

Oeding

Eed Mijnen, de vader van Ed, die in 2015 overleed, was afkomstig van de boerderij in het gebied De Pol aan de Bielheimerweg tussen Gaanderen en Doetinchem. Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest hij op 17-jarige leeftijd vanaf mei 1943 gedwongen werken voor de ‘Arbeitseinsatz’ in het Duitse Oeding bij Winterswijk. Samen met vriend en buurman Marius Mulller werd hij tewerkgesteld bij boerderijen. Er werkten ook Russische krijgsgevangenen, die waren geïnterneerd in het nabijgelegen gevangenkamp. De 21-jarige Andrej Kozin was tijdens de Duitse opmars als soldaat gevangen genomen en kwam na omzwervingen terecht in het ‘Russenlager’ in Oeding om daar op de boerderij bij Eed mee te werken. Bij Marius op de boerderij werkte de Rus Sajska Netkalov. Er ontstond een vriendschapsband tussen de jongens. Na Dolle Dinsdag, in september 1944, was de bewaking verdwenen en de twee Achterhoekers besloten naar huis te vluchten. De twee Russen wilden graag mee. Ze liepen ‘s nachts over het spoor en verborgen zich overdag in de bossen en bereikten na enkele dagen Gaanderen. Voor de Russen werd in het nabijgelegen bos een hol gegraven waar ze van eten werden voorzien.

Silvolde

Daar werden ze na drie maanden ontdekt door Bernard Belterman. De Silvoldenaar was stroper en besloot in overleg met de familie Mijnen de Russen mee te nemen naar Silvolde. Daar zaten ze ondergedoken op de zolder van het huis van het gezin Belterman. De inmiddels afgebroken woning lag aan de Kerkenstraat, pal naast de Hervormde kerk, midden in het dorp. Bij Belterman waren ze niet bang aangelegd. De Russen luisterden op zolder naar Radio Moskou en maakten in Silvolde de bevrijding mee.

Andrej en Sasjka keerden terug naar hun thuisland en kregen eerst een jaar dwangarbeid. Daarna, als ex-krijgsgevangen, een reis- en communicatieverbod. Pas in 1973 ontving Eed Mijnen een brief van Andrej. Zoon Ed heeft pas geleden contact gehad met een kleindochter van de in 1979 overleden Andrej Kozin en foto’s en informatie uitgewisseld.
De publicatie is voor 3,50 euro te bestellen: info@oldsillevold.nl